Melodias, tinta e cor

 O Ateneo Ferrolán acolle “Melodías, tinta e cor”, unha xornada de fusión artística e creativa

Ana Maria Pedreira promotora do evento

O vindeiro 27 de xuño de 2025, o Ateneo Ferrolán será escenario dunha intensa e vibrante tarde de música, literatura e artes plásticas coa celebración do evento "Melodías, tinta e cor", unha proposta cultural que conxuga talento local e creación multidisciplinar.

A xornada dará comezo ás 18:00 horas coa apertura a cargo de Ana Mª Pedreira Félix, dando paso á primeira actuación musical do cantautor Marce Fraguela, quen presentará o seu novo disco Desnudando el alma, acompañado por Manuel Tizón e Práxedes Sánchez.

A continuación, ás 18:25 h, terá lugar a presentación dun destacado grupo de escritores e escritoras que compartirán os seus últimos traballos: Roberto Cagiao, Maribel Garrote, Xosé Fernández Fernández, Raquel Villanueva Lorca e Isabel Ramos Breijo.

O evento continuará ás 19:25 h cunha segunda actuación musical de Marce Fraguela, e ás 19:40 h abrirase un espazo de micro aberto poético, no que participará a autora Saila Chao, entre outras voces.

Un dos puntos fortes da programación será a inauguración, ás 20:20 h, dunha mostra colectiva de pintura de artistas da comarca de Ferrolterra, situada no segundo andar da sala de xuntanzas, e que poderá visitarse durante os meses de xullo e agosto. Durante época estival lembrara que o  horario da entidade é de 10.30h a 13.30h.

Para pechar a xornada, ás 20:40 h, haberá unha despedida musical a cargo de Marce Fraguela e Ana Mª Pedreira, seguida dunha degustación de produtos galegos no ambigú do propio Ateneo.

Entre os artistas plásticos participantes figuran nomes como Xosé Fernández Fernández, Saila Chao, Manuel Carballeira, Patricia Maquieira Franco, Laura Cartamil, Maricarmen Sendón ( as dúas artistas en exposición actual no andar 3º ,sala 2) , Manuel J. Díaz Vázquez, Clara Ventura, Maribel Garrote, Sol Lamas, Katy Martín, Carmen Castro e Pachi Ros.

"Melodías, tinta e cor" promete ser unha cita imperdible para amantes da cultura, a creación e o encontro artístico en todas as súas formas.

"Dime que ves" A unión de dúas artistas.

 

Neste xuño ateigado de arte no Ateneo Ferrolán contamos na sala 2, andar 3 cunha orixinal e novedosa proposta de dúas artistas singulares, Laura Cartamil (pintora) e Maricarmen Sendón ( cerámica e pintura).

A inauguración  será o venres 6 de xuño as 19h  no que tamén haberá un recital poético a cargo de amelia de Querol, poeta ferrolana.

No panorama artístico de Ferrolterra, Maricarmen Sendón e Laura Cartamil destacan pola súa creatividade e compromiso coa arte. Ambas teñen desenvolvido unha traxectoria sólida, participando en exposicións individuais e colectivas que reflicten a súa paixón e dedicación.

Maricarmen Sendón: a natureza como inspiración

Maricarmen Sendón iniciou a súa actividade artística en 1996, enfocándose na pintura e a cerámica. A súa obra está profundamente influenciada pola natureza, especialmente polos elementos mariños e os faros da costa galega. Un exemplo destacado é a súa exposición "Luz de Mar", onde recrea faros emblemáticos como o de Cabo Vilán, combinando realismo e fantasía para transmitir o movemento do mar e o vento que os rodea 

Ao longo da súa carreira, Sendón participou en numerosas exposicións en Galicia e no estranxeiro, como en Berlín no 2007. Tamén foi recoñecida con premios e mencións en concursos de pintura, destacando a súa contribución ao panorama artístico galego 

Laura Cartamil: exploración e experimentación

Laura Cartamil é unha artista que se caracteriza pola súa exploración de técnicas e materiais. A súa obra inclúe gravados e estampacións elaboradas a partir de patróns personalizados e elementos da natureza, como follas e pólas. Cartamil emprega papeis feitos a man e unha gama de cores exclusivas para crear pezas únicas que reflicten a súa visión artística .

Colaboración artística: "Dime que ves?"

En marzo de 2025, Maricarmen Sendón e Laura Cartamil uniron os seus talentos na exposición "Dime que ves?", presentada na Casa da Cultura de Fene. Esta mostra combinou gravados, estampacións e cerámicas, destacando unha colección de faros que representan o constante movemento do mar e o vento, así como as constelacións que guiaban aos mariñeiros. As pezas foron elaboradas con arxila refractaria pintada con óxidos e cocida a alta temperatura, demostrando a habilidade e creatividade das artistas 

---

A través das súas obras, Maricarmen Sendón e Laura Cartamil contribúen significativamente ao enriquecemento cultural de Ferrolterra, ofrecendo perspectivas únicas e innovadoras que invitan á reflexión e ao disfrute estético.

"Olladas" . Ferrol tralas lentes de Marta Gil

Desde este 6 de xuño ao 7 de xullo o Ateneo acolle na sala 1, andar 1 a mostra fotográfica en blanco e negro "Olladas". 

A visión da arquitectura e rincóns de Ferrol trala lente e morriña dunha emigrada, unha exiliada laboral que leva nos ollos da alma a cidade que a veu medrar.

Está será a segunda exposición seria de Marta Gil , a primeira na Coruña foi todo un éxito coa venda de todas as obras , o que sendo moi importante non é o obxectivo principal da artista.

O medre desde artista amateur ata agora é evidente e é de augurar un futuro interesante dentro da fotografía para a autora, de seguro teremos moitos máis traballo da autora nas nosas paredes. 

O acto inaugural será o venres 6 de xuño as 19 h e Marta estará compañada por ferroláns coñecidos dentro da cultura e os movementos sociais como Fer Ocampo e Joe Duarte (Eduardo Artabria) que, sen dúbida son unha boa carta de presentación da mostra.

A obra da autora pode seguirse no seu instagram @Bretema_ao_lonxe

Terra de Sebastião Salgado: Unha mirada á loita polos dereitos rurais.

Polo pasamento do fotografo Sebastiao Salgado o Ateneo recupera parte desta colección que chegou á entidade en 1997 có apoio do Concello de Ferrol.

A exposición estará con nós de xuño a xullo no vestibulo e continua no ambigú.

Como comisaría da mostra contamos con Iria Lua Abeixón Lourenzo , estudante en prácticas no marco do convenio que o Ateneo Ferrolán manten coa UDC. 

Terra (ou Terra: Struggle of the Landless) é un proxecto fotográfico de Sebastião Salgado que documenta a loita do Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST) en Brasil. A serie, publicada en 1997, presenta 45 imaxes en branco e negro que capturan a realidade de millóns de campesiños sen terra que loitan por acceder á súa propia terra e mellorar as súas condicións de vida

Unha ollada profunda á realidade rural

As fotografías de Salgado destacan pola súa forza expresiva e pola súa capacidade para transmitir a dignidade e a resistencia das persoas fotografadas. A través de imaxes poderosas, Salgado amosa a dureza do traballo rural, as condicións de vida nas áreas máis empobrecidas e a determinación das persoas que loitan por un futuro mellor. A súa técnica fotográfica, caracterizada por un alto contraste e unha composición meticulosa, achega unha dimensión emocional que vai máis alá da simple documentación.

Unha chamada á acción e á reflexión

O obxectivo de Terra non é só informar, senón tamén sensibilizar á sociedade sobre a inxustiza social e a necesidade de reformas agrarias. A través desta obra, Salgado invita ao espectador a reflexionar sobre as desigualdades existentes e a importancia de loitar por un mundo máis xusto e equitativo

Entre 1999 e 2001, a exposición de Terra chegou a Galicia grazas á colaboración de Arquitectura Sen Fronteiras. A mostra foi instalada en centros educativos e espazos culturais das cidades de A Coruña, Mondoñedo e Vigo. A exposición incluía as fotografías de Salgado acompañadas de descricións e poemas de Chico Buarque, creando unha experiencia inmersiva que permitiu ao público galego conectar emocionalmente coa realidade brasileira. Ademais, organizáronse charlas explicativas para profundizar no contexto e na mensaxe da exposición .

Documental " A loita final" contra Altri.

 

O martes 13 de maio as 19 h acollemos, nunha actividade organizada por Fuco Buxán, a presentación en Ferrol do documental A loita final. Dirixido por Enrique Banet e producido por Mabel Rivera, que analiza os posibles efectos da implantación da planta de Altri en Palas de Rei. 

A plataforma Ulloa Viva e máis o colectivo Palas Viva explican que o documental xorde "a raíz da preocupación suscitada" polas posibilidades de que un proxecto da "envergadura" do proxecto industrial da celulosa portuguesa e Greenalia "se puidese realizar". 

Unha decena de persoas expertas en eidos coma patrimonio, edafoloxía, agro, hidroloxía, economía, desenvolvemento rural ou saúde abordaron de maneira tan ampla coma crítica os posibles impactos da fábrica de celulosa. 

O traballo destacaba que o emprazamento de Altri en Palas "responde a necesidades esóxenas ao territorio", reducido a "soporte da actividade económica" e exposto a "unha grave fractura". Ademais, advertía de que daría menos emprego do prometido e de que suporía "incrementar substancialmente as plantacións de eucaliptos en Galicia ou, no seu defecto, importar madeira". 

Creouse de xieto desinteresado   e vai estar a disposición de todo aquel que o queira ver. Ademais, considera que a súa difusión supón levar a cabo “un labor de servizo público que agora mesmo non se está a cubrir pola televisión pública”.

Para os autores do documental, segundo explican nun comunicado, o obxectivo é “que a xente teña a posibilidade de coñecer esta información e a partir de aquí que decida libremente”. 

Presentación " As benfaladas" de Maria Xosé Porteiro

 

O venres 11 de abril as 19 h acollemos a presentación do libro "As benfaladas" de maria Xosé Porteiro, acompañada de Lupe Ces feminista e activista de esquerda e Sonia Mauriz, directiva do Ateneo Ferrolán e activista feminista.

O ensaio fai un precorrido polas voces acaladas de feministas e mulleres pioneiroas nos seus eidos nunha sociedade marcadamente patriarcal, desde mulleres norteamericanas e europeas ata as máis descoñecidas galegas como María Balteira, a xuglar medieval ou Francisca Garrido , primeira muller na Real Academia Galega que nunca puido tomar posesión da cadeira.

Sinopse da editorial e semblanza da autora:

"Esta obra, escrita en clave feminista por María Xosé Porteiro, comeza cun prólogo de Priscila Retamozo, politóloga.

Para poder falar ben é preciso, en primeira instancia, poder falar, algo que as mulleres tiveron prohibido durante séculos, cando menos, desde que hai testemuños escritos. No decurso de As benfaladas, publicado na colección Feminismos de Editorial Galaxia, reflexiónase sobre esta circunstancia e propóñense alternativas para acelerar o proceso de normalización equitativa e civilizador que supón respectar e propiciar o acceso da voz e do pensamento feminino á sociedade, entendido como necesidade perentoria para combater a violencia simbólica que padece.

Unha publicación que xa está en todas as librarías de Galicia e que nos convida a reflexionar.

María Xosé Porteiro (Madrid, 1952) é xornalista, escritora e feminista. Traballou en prensa e radio en medios como El Pueblo Gallego, Radio Popular, Tiempo, El País, The Washington Post, Tribuna Feminista e La Voz de Galicia, entre outros. 

Foi tenente de alcalde do Concello de Vigo (1987–1991 e 2003–2007), onde creou a primeira Concellería de Igualdade e a Casa de Acollida de Galicia, e xefa de Prensa e Relacións Públicas deste Concello (1984—2017). Entre 1989–1997 foi deputada no Parlamento de Galicia e no Congreso dos Deputados entre 2004–2007, ademáis doutros cargos. 

Formou parte do Consello da Cultura Galega (2014–2022), onde dirixiu o Centro de Documentación en Igualdade e Feminismos (CDIF). En 2009 recibiu a Encomenda ao Mérito Civil pola súa contribución á política exterior española, e desde agosto de 2019 é adxunta á Valedora do Pobo. 

Das súas publicacións poden citarse o ensaio Quen é quen no primeiro parlamento galego (1981, en colaboración) e as novelas Covardes (2002), Sándalo (Galaxia, 2019) e Tabiba (2023).

"Buscando a Clara" , Editorial Elvira(2019)

Ensaio "#TaménEu" , recopilatorio dos seus artigos na Voz de Galicia

Presentación libro " Ciudad de de la Selva. Historia e arqueoloxía nos Montes de Casaio"

 

O martes 25 de abril as 19:00h acollemos no salón de actos a presentación do libro  " Ciudad de de la Selva. Historia e arqueoloxía nos Montes de Casaio"

A " Ciudad de la Selva" foi un conxunto de campamentos da guerrilla anti franquista instalados nos montes de Casaio ( Carballeda de Valdeorras), zoa montañosa pola que pasaron guerrilleiros míticos como Manuel Girón Bazán, Manuel Fernández Álvarez ( Gafas) ou Francisco López Martinez (Quico).

Tratase dun dos pucos espazos á marxe do franquismo tras a Guerra Civil e estivo en pé desde 1940 ata xullo de 1946, momento no que foi destruida pola Garda Civil.

O libro é  froito da investigación do proxecto Sputnik Labrego que na súa web o define como  "O obxectivo principal deste proxecto de investigación é analizar as formas de resiliencia e de adaptación das sociedades labregas galegas perante procesos históricos de grandes transformacións, poñendo de relevo o papel da materialidade na construción da identidade labrega. Aquí confluirán as historias e os obxectos das sociedades labregas ao longo de diferentes tempos e culturas: da cultura galaica prerromana, da sociedade galaico-romana, baixo o monarquía Suevo, do tempo dos Irmandiños, da invasión francesa ou da Guerra Civil do 1936 e a Guerrilla"

Sobre o libro e o proxecto pódese atopar máis información na súa web premer aquí

Exposición Pictórica F.Gochi

 

Ata o 28 de marzo acollemos a obra pictórica de Manuel F. Gochi , na sala 2 , andar 3.

Uns oleos que xa anuncian a chegada da primaveira e enchen de cor a sala. da cor dos campos e das fragas, que xa ule a chegada do verán.

Da súa obra e del mesmo ninguén mellor que o mesmo Gochi para darnos unha semblanza :

"Nacín en Salamanca. Na miña mocidade tiven a oportunidade, grazas ao meu pai (Pío F. Muriedas) de coñecer tanto á persoa como a obra, dos máis significativos pintores e escultores da época como; Pablo Serrano, Jorge Oteiza, Antonio Sedano, Antonio Quirós, Enrique Gran, Ángel Medina, Ismael Olabarrieta, Francisco Arias, Modesto Ciruelos, #Ver Zanetti e un longo elenco do mellor dos anos 70. Esa relación influíu considerablemente no meu interese pola pintura.

En 2018 inicio a miña actividade como pintor profesional.

Por diferentes circunstancias residín en Salamanca, Zaragoza, Santander, Bilbao, Barcelona e actualmente en Oviedo.

O meu estilo está influído polo expresionismo e o fovismo do XIX cunha pincelada solta, forte e atrevida, onde prima ante todo a cor. A técnica empregada é óleo sobre lenzo e traballo unhas medidas entre 3030 e 100100 cm. A temática nestes anos centreina de momento en cinco áreas: "Ceo e copas", "Campos de Castela", "Árbores" "Paisaxe urbana" e "Natureza morta""

Atenea Especial Feminista

 Có gaio do 8M e dentro das iniciativas do Ateneo Ferrolán neste día publicamos unha Atenea Especial fóra da habitual publicación trimestral.

Nela quixemos dar voz e protagonismo a visión de mulleres feministas da comarca que reflexionan sobre temas tan diversos como a necesidade do 8M , a muller no deporte ou no rural ou novas da mesma entidade como o concurso de cartaces feministas.

Atoparemos por títulos :

• "O 8M máis necesario" .Karina Castelao. Pedagoga. Articulista en sección feminismo " Él Común".Cofundadora PFRG (Plataforma Feminista Radical de Galicia)
• "A muller no rural". Ana Gundín. Ex concelleira de Igualdade no Concello de San Sadurniño. Libreira en "Brétema"
• "A vogalía da Muller no Ateneo Ferrolán nos anos 80" Sonia Mauriz Pereira. Licenciada en Humanidades. Directiva do Ateneo Ferrolán.
• "A realidade non cabe nun lema" A.C.G.Doutoranda en Socioloxía pola UDC. Graduada en Comunicación con mestrado en Políticas Sociais nomeadamente en Igualdade. Traballadora do mar e do bar(hostalaría)
• "Andro-espello" Sarah Lamas. Políticas e investigación social
• "Concurso cartaces do 8M" Ateneo Ferrolán.
• "A montaña tamén é nosa" Sonia Mauriz Pereira.

Para  Descargar PDF . 

Próximamente no repositorio do Ateneo Ferrolán.

Exposición en metal de Manuel Armada

 Desde o 15 de febreiro ata o 28 de abril acollemos da sala 1 do Ateneo Ferrolán a exposición de escultura en metal de Manuel Armada Santalla.

Manuel Armada Santalla , é natural de Cedeira e ex mecánico da Renault en Ferrol.

Un día de 2022 recollendo o seu taller xurdelle a inspiración de reciclar os ferrallos e ferramentas en esculturas que tocan todo tipo  de temáticas , a vida rural , o Quixote, as Meninas , santos , animais, vehículos, deportes...nada escapa a imaxinación deste prolifico artista que se atreve incluso a convertir obxectos como sachos en pezas abstractas.

Concurso cartaces feministas cara o 8M " Día Internacional da Muller Traballadora"

 

O Ateneo Ferrolán cara o 8M " Día Internacional da Muller Traballadora"  e para chamar a participación en tal día senlleiro na loita feminista queremos animar convocando un concurso de cartaces de tema feminista e contra a violencia machista.

As bases do concurso son as seguintes :

1. Quen pode participar. Calquera de calquera idade.

2. As obras teñen que ser inéditas e ser enviadas de modo dixital a secretaria@ateneoferrolan.org

3.Pódense enviar ata o día 3 de marzo as 00.00

4. Cédense os dereitos da obra para publicidade e defusión.

5. O xurado estará conformado por tres mulleres feministas.

6. O fallo do concurso dárase a coñecer o 7 de marzal.

7. Os premios económicos serán de 1º 150€ 2º 100€ e 3º 50€ 

8. As obras con maior puntuación formarán parte dunha exposición no propio Ateneo Ferrolán.

Para maior información ou dúbidas escribir a secretaria@ateneoferrolan.org 

“O feminismo é a idea radical que sostén que as mulleres somos persoas” (Angela Davis)

Carmen Alberto doa a obra " No siempre llueve" á colección permanente do Ateneo Ferrolán

 Neste Xaneiro temos a fortuna de contar coa doazón ao fondo do Ateneo ferrolán da obra da nova e talentosa Carmen Alberto, a súa exposición na entidade o pasado verán foi das máis visitadas e agardamos que se repita coas súas novas coleccións.

A súa obra achega todo o olor do mar , a luz inconfundible da costa atlántica e nesta ocasión retrata un dos recunchos máis fermosos e queridos na comarca, a praia salvaxe de Doniños en toda a súa beleza de ondas , rochas e luz. 

Carmen asinando a obra.

Carmen malía ser moi nova e estar a cursar aínda os seus estudos en Sevilla posee un grande talento que estamos seguros a levará moi lonxe no dificil mundo da arte que non lle é descoñecido ao ser biznieta dun grande arquitecto moi coñecido en Ferrol , Rodolfo Ucha, o artifice da maior parte de obra modernista da nosa cidade. 

Desde nena soñou con ser pintora e nese vieiro está a estudar Bellas Artes en Sevilla.

Neste tempo xa tivo varios recoñecementos, como un  tercer lugar nos Premios Lidera 2018, a ilustración do libro «El castillo de los calcetines perdidos» e o encargo do cartel procesional da Hermandad de la Virgen de la Alegría en Sevilla.

Carmen destaca sempre o apoio incondicional da súa familia e amigos. Especialmente destaca á súa avoa Clara, quen lle inculcou desde pequena o amor pola arte, unha herdanza digna de Rodolfo Ucha Piñeiro. Ademais, considérase discípula de Eva Liberal, quen lle ensinou os principios da pintura.Hoxe , esta pequena obra que nos cede pasará a ser visitable no Ateneo Ferrolán xunto con obras de pintores senlleiros como Villamil, Segura Torrella, Tomas Barros...etc.

Presentación reto deportivo e solidario Salitre 558

O pasado 10 de setembro no Ateneo Ferrolán tivo lugar a presentación do reto deportivo e solidario Salitre 558, unha colaboración de Fegerec ( Federación Galega de enfermidades raras e conxénitas)  Salitre Malpica e o Clube deportivo 21 leguas os días 20,21 e 22 de setembro.

O reto retoma unha aventura xurdida no 2014 cuio obxectivo era visibilizar as enfermidades raras, para elo contaban có apoio da Fegerec e consistía en que varios deportistas fixeran en pouco tempo o percorrido de 203 km do Camiño dos Faros de Malpica a Fisterra.

 

Nesta ocasión no 2024 o Clube Deportivo 21 Leguas toma o relevo e 5 dos seus integrantes ,os “embaixadores” representando cada un a un grupo de enfermidades (cardiopatías conxénitas , neuromusculares , autoinmunes, metabólicas e sen diagnóstico ) van tentar facer ises 203 km rompendo o récord de tempo de Maite Rojo en 38 h e de Dani Bembibre en 35 h.

Para elo estarán acompañados por etapas de corredores e corredoras do mesmo clube

Máis alá dos récords deportivos o que se pretende có apoio de Fegerec e Salitre Malpica é visibilizar e concienciar a sociedade de que o que é sinxelo para todos non debe ser un handicap solo por estar enfermo.

Así na presentación Marcos Rouco un dos embaixadores que expoñía as necesidades das familias contaba como algo tan básico como a alimentación era un problema polo desmedido dos prezos.

Así mesmo tamén contou como a sociedade é inxusta as veces non comprendendo que son familias normais que precisan ocio como calquera e se xulga que se vaia ao cine ou tomar algo como se fora un luxo.

A presidenta do clube deportivo Esther Corral na súa emotiva intervención quixo amosar o apoio incondicional do clube as familias e afectados.

No acto interviu tamén Dani Bembibre que a semana pasada rompía o récord de Maite Rojo facendo o camiño en 35 h.

Veu contarnos como o enfrontou ,que precisou e deu consellos impagables aos 5 embaixadores.

Logo interviron os 5 deportistas , Toni Alonso , Rubén Pena , Gabriel Muíño , Marcos Rouco e por vídeo chamada o responsable de que o clube comece esta aventura Pedro Caro “Jabalí do Sacho”.

Falaron dos testemuños das familias coas que están e estarán en contacto ,de material preciso, da nutrición, do percorrido e do compromiso do clube como entidade non só deportiva ,tamén social.

 

A representante de Fegerec, Paca contounos da traxectoria da federación , como xurde ante a necesidade de dar servizos aos afectados e como medrou lamentablemente porque o seu é que sexan as administracións as que dean os servizos á comunidade e agradeceu a iniciativa como ferramenta de visibilización e apoio ás familias,tamén emocional.

 A directiva do Ateneo Ferrolán ,Sonia Mauriz recalcou o apoio ao reto desde a vocación social que sempre identificou a entidade e a necesidade de que a comunidade non mire a outro lado inmersa na velocidade do cotidiano esquecendo aos máis vulnerables, unha beirarrúa sen adaptar pode ser unha altura normal ou obstáculo se tes mobilidade reducida.

Quixeron agradecer tamén aos concellos de Malpica, Camariñas e Fisterra o apoio e colaboración neste reto.