Buscar neste blog

17 outubro 2025

A Barca de Caronte: lembrando a Isaac Díaz Pardo

Cando se escoita o seu nome, as cartas da arte galega fanse máis fortes. Isaac Díaz Pardo non foi só un creador, foi unha barca de Caronte: unha travesía que cruzou mares de adversidade, ilusión, memoria e compromiso —e que nos segue levando a un porto de identidade cultural, orgullo propio e creación sen fronteiras.


Este luns 27 de outubro, ás 20:00, no Ateneo Ferrolán, reunímonos para unha conferencia especial titulada “A barca de Caronte. A travesía vital de Isaac Díaz Pardo”, a cargo do seu fillo, Xosé Díaz Arias de Castro. Será un encontro de emoción, de recordo, de exame: olhando a vida e obra dun home que soubo mirar ao seu tempo sen deixar atrás o territorio das súas raíces.

Isaac naceu en 1920, nun fogar no que a arte e o galeguismo latexaban xa con firmeza: o seu pai, Camilo Díaz Baliño, foi pintor, escenógrafo e artista comprometido. Esa casa-taller non era só un espazo creativo senón un espello de rebeldía ante a opresión, de luz no medio da noite. O fusilamento de Camilo en 1936 marcou para sempre a existencia do fillo, quen tivo de esconderse, de reinventarse, de traballar para que a memoria non se perdese. 

Desde ese berro interior, Díaz Pardo construíu pontes entre a arte e a industria, entre o pasado asolado e o futuro esperanzado. Foi pintor e ceramista, editor, deseñador e empresario. Proxectos como Sargadelos ou O Castro, o Laboratorio de Formas de Galicia, Ediciós do Castro, o Seminario de Estudos Cerámicos… cada un deles foi un xeito de dicir “non”, cada un deles foi un acto de rexoitar o silencio e a perda.

E o que máis impresiona de Isaac é que, aínda despois de tanto recoñecemento —das Artes Galegas, da Academia de Belas Artes, da Medalla de Ouro, das exposicións, dos libros—, nunca deixou de definirse coa humildade do artesán que sabe que o camiño está feito de erros, de tropezos, de fracasos. “Unha sucesión de fracasos”, dicía. Mais daquel barro, daquela caída, reconstruíu sempre algo novo.

Porque Isaac amarrou coa memoria, coa lingua, co pobo que sofre, co talento despregado nas esquinas. En Magdalena, en Arxentina, enxergou Galicia lonxe e quixo traela de volta como cerámica, como letra, como pintura. 

Este acto en Ferrol é un tributo vivo: será Xosé, como fillo e académico, quen nos leve por ese percorrido vital; Manuel Quintana Martelo quén recordará o préstame da arte galega; José Antonio Ponte Far quén honrará o compromiso institucional. E nós, quen escoitemos, quen sintamos, quen levemos connosco as palabras, as imaxes, as ideas de Isaac para que non se apague a chama.

Porque Santiago, A Coruña, Ferrol… Galicia enteira está a acoller méritos ferventes. A exposición A barca de Caronte será estreitamente ese espello no que veremos non só o que foi Díaz Pardo, senón o que podemos ser. 


16 outubro 2025

Presentación de Francisco Oti e Tespis — Un acto de memoria teatral


Presentación do libro Tespis e o contexto teatral coruñés de Francisco Oti 


Inclúe a proxección do documental revisado O aparecido

O Ateneo Ferrolán acollerá o 31 de outubro as 17 H  a presentación do libro Tespis e o contexto teatral coruñés, do investigador e dramaturgo Francisco Oti, unha obra que recupera a memoria e a pegada do histórico grupo teatral Tespis, referencia esencial da escena galega contemporánea.

O acto contará coa participación de Xoana Balado, Xulia Díaz Sixto, José Antonio Jiménez e o propio Francisco Oti, quen conversarán arredor da obra e do labor de investigación que lle deu forma.

Durante a presentación proxectarase tamén o documental O aparecido, xa programado anteriormente no Ateneo, pero nesta ocasión revisado e levemente modificado

Sobre o libro

Publicado por Ediciones Invasoras, Tespis e o contexto teatral coruñés analiza a traxectoria e o impacto do grupo Tespis no panorama escénico da Coruña, situándoo dentro do contexto cultural e teatral galego das últimas décadas. O volume, de 246 páxinas, combina o rigor da investigación histórica cun ton divulgativo e emotivo, permitindo comprender mellor a evolución do teatro galego e a importancia de preservar a súa memoria viva.

Sobre o autor

Francisco Oti Ríos é investigador, dramaturgo e estudoso do teatro galego. Vinculado a diversos proxectos culturais e escénicos, desenvolveu unha intensa actividade arredor da recuperación da memoria teatral de Galicia. Con Tespis e o contexto teatral coruñés, ofrece unha contribución fundamental ao coñecemento do noso patrimonio teatral e das xeracións que o fixeron posible.

Un encontro coa memoria escénica

A presentación de Tespis e o contexto teatral coruñés pretende ser máis ca un acto literario: un espazo de diálogo, reflexión e homenaxe ao teatro galego, ás súas raíces e ás persoas que o mantiveron vivo.




Alicia Freire presenta Lo que vuelve a tierra en Ferrol: un encontro coa memoria e a emoción

 

Alicia Freire presenta Lo que vuelve a tierra en Ferrol: un encontro coa memoria e a emoción

O próximo 30 de outubro ás 19:00 h no Ateneo Ferrolán, terá lugar un momento literario especial: a presentación da novela Lo que vuelve a tierra, de Alicia Freire. Será unha ocasión para achegarse á vida desta escritora, ao relato íntimo do seu libro e deixar que as palabras dialoguen coa memoria colectiva.

Sobre o libro
Lo que vuelve a tierra é unha novela biográfica que percorre a vida de Ricardo Freire, desde a súa Galicia natal na posguerra ata a súa emigración a Montevideo, onde alcanza recoñecemento como concertista e luthier. 
Trátase dunha obra que, ademais do brillo artístico, explora temas como a identidade, o exilio, o vínculo coa terra natal e as decisións atravesadas polo talento pero tamén pola nostalgia. 

A edición está a cargo de Libros LAR, en tapa blanda, cunhas 300 páxinas. 
Tamén existe un documental asociado ao proxecto que complementa a narrativa literaria visualmente. 

Sobre a autora

Alicia Freire Vera é narradora, crítica de cinema e ensaísta. En Lo que vuelve a tierra conecta coa súa propia historia familiar: Ricardo Freire é o seu pai. 
A súa traxectoria artística transita polo cine, o guión e a crítica, e a súa escrita caracteriza­se pola sensibilidade cara ao pasado e á memoria. 
Nas redes sociais e no seu blog persoal presenta os seus proxectos, comparte reflexións sobre migracións, arte e raíces, e mantén unha comunicación directa con lectores e lectoras. 

Por que asistir?
Porque é unha oportunidade de participar dun encontro cultural profundo: non só para quen se interesa pola literatura, senón para aquelas persoas que levan dentro o eco da emigración, a lembranza familiar ou a vontade de salvagardar a memoria.
Ademais, será un espazo propicio para intercambiar opinións, conseguir exemplares autografiados e coñecer máis de preto o pensamento e a obra da autora.

Como seguir e compartir
Para quen non poida estar presente, recoméndase seguir a actividade nas redes sociais da autora (Instagram, Facebook, etc.) e nas páxinas culturais locais.



Presentación do doble libro de Pablo Herrero Coira: “Co2 en 32 poemas + Ceum (Camino)”

Presentación do doble libro de Pablo Herrero Coira: “Co2 en 32 poemas + Ceum (Camino)”

O vindeiro 24 de outubro ás 19:00 h teremos un contubernio especial no salón de actos do Ateneo Ferrolán, onde o fotógrafo e poeta Pablo Herrero Coira presentará oficialmente o seu novo dobre libro “Co2 en 32 poemas + Ceum (Camino)”, como expresión da súa afección á escritura. 

Segundo comenta o propio autor:

“Por fin viu a luz o meu libro que xa debería saír en 2008 pero a vida dá moitas voltas”.
“Só fun capaz de vender doce, moi repartidos pola xeografía nacional”.
E engade: “Os dous orixinais en papel histórico e guaflex contiñan a parte da ratita pero decidín non publicala aínda”.

Sobre o autor e as súas obras

Pablo Herrero Coira, ademais da súa faceta fotográfica, ten unha longa inclinación pola poesía que leva cultivando desde hai anos. Algúns dos versos do seu libro xa se podían atopar en espazos culturais e literarios en liña, por exemplo no portal da editorial Ratón de Biblioteca

Os poemas de “Co2 en 32 poemas” mostran influencias de autores como J. A. Valente, Seamus Heaney, W. Whitman, Goethe, entre outros. Xeitos diversos de poesía aproveitan imaxes, emocións, comparacións poderosas, tensión entre o eu e o entorno. A outra parte do libro, “Ceum (Camino)”, está dedicada ás mulleres que pasaron pola súa vida, marcando momentos, lembranzas, emocións intensas.

Sobre a editorial

O libro publica con Ratón de Biblioteca, editorial con sede en Ferrol. Este selo editorial especialízase en poesía e narrativa (novela e relato curto), e ofrece tamén difusión cultural, servizos a autores, etc. 


Presentación do libro Golpistas e represores de Luis Lamela García

Presentación do libro Golpistas e represores

Día: 23 de outubro
Hora: 19:00 h

Con grande satisfacción anunciamos a presentación de Golpistas e represores. Retratos e memoria histórica de falanxistas galegos, do historiador Luís Lamela García. Será un momento de reflexión imprescindible para abordar esa “outra memoria” que tantas veces permanece oculta.

O libro e o autor

Publicado por Edicións Laiovento en 2025, o volume ten 406 páxinas e aborda unha perspectiva pouco explorada: non as vítimas da represión franquista —tema tratado con frecuencia— senón os responsables directos: os falanxistas que executaron, torturaron, “limpiaron”, participaron en paseos extraxudiciais ou abusos de poder. 

Luís Lamela García, autor nacido en Corcubión (A Coruña) en 1945, leva décadas traballando con arquivos, hemerotecas e fondos documentais. No seu novo ensaio reuniu máis de cen fichas de militantes falanxistas que actuaron na Galiza, con datos extraídos de documentos oficiais e estudos anteriores. O obxectivo: sacar á luz nomes e accións, reconstruír responsabilidades e reivindicar que a memoria histórica non pode ignorar os verdugos. 

Segundo entrevistas e artigos recentes, Lamela partiu da convicción de que a historiografía galega centrouse  nas vítimas —importantísimo —, pero descuidou o estudo dos autores da represión: “faltaba unha pata, coñecer aos que fixeron os crimes”. 

Un dos aspectos máis reveladores do libro é que se apoia en documentos concretos, evitando relegarse só á historia oral, e presenta unha mostra —non exhaustiva, pero valiosa— de nomes pouco coñecidos que participaron en delitos políticos en Galiza. 

Ademais, o libro subliña o papel das milicias falanxistas como auxiliares da represión estatal: grupos parapoliciales encargados de actuacións violentas na retagarda, en colaboración coa Garda Civil e outras institucións.

Que agardar da presentación do 23 de outubro

  • Unha introdución do autor sobre o contexto histórico: a sublevación de 1936, os mecanismos represivos e a estrutura do franquismo galego.

  • A exposición de casos concretos, con algúns exemplos dos falanxistas estudados no libro (nome, biografía, accións documentadas).

  • Un espazo para preguntas e debate co público, para cuestionar os silencios históricos e propiciar unha reflexión crítica sobre a memoria.

  • A posibilidade de autógrafos e de adquirir exemplares do libro.



La canción de los Olvidados presentación có autor Julio Rilo

 

O vindeiro venres 17, ás 19:30 h, terá lugar no Ateneo Ferrolán a presentación da novela de fantasía La canción de los olvidados, do autor ferrolán Julio Rilo. O propio autor estará presente para compartir detalles da obra, dialogar có público e asinar exemplares.

Sobre o autor e o libro

Julio Rilo (Ferrol, 1990) é un escritor que non quixo limitarse a un só xénero; trala súa saga de ciencia ficción Los irreductibles, aventura agora ao lector nun universo de fantasía có seu novo título. 

La canción de los olvidados narra a historia dun mundo ignoto e antigo, no que un grupo de parias e descastados —os “olvidados”— é reclutado de forma forzada para emprender unha misión imposible. Ao longo do relato, estes individuos van tomando decisións inesperadas que poderían alterar para sempre as estruturas de poder e incluso o destino do mundo. 

Segundo a editorial, a proposta combina acción, intriga política e reflexión sobre a identidade, o sacrificio e a esperanza. 

A elección do Ateneo Ferrolán como escenario non é casual: é un espazo cultural emblemático na cidade, ideal para fomentar o debate literario e a interacción entre autor e público.

Na presentación, Julio Rilo comentará o proceso creativo da novela, as influencias que o inspiraron e responderá preguntas da audiencia. Tamén haberá momento para a sinatura de libros e conversas informais.

A actividade está aberta a todas as persoas interesadas, sen custo, e constitúe unha oportunidade para mergullarse nun mundo fantástico que tenta reflexionar tamén sobre temas universais.



08 outubro 2025

Presentación libro haikus " Intimos Rincones" Maite Gascón




O Ateneo Ferrolán acolle a presentación de Íntimos Rincones, o novo poemario de Maite Gascón Díaz, unha obra que nos mergulla na delicadeza do haiku e na forza da palabra mínima que expresa o máximo sentimento.

Publicado pola Editorial Cuadranta, este libro reúne 200 haikus de carácter intimista, nos que a autora explora emocións, silencios e pequenos instantes que agochan universos enteiros.

Sobre Maite Gascón
Natural de Guijuelo (Salamanca) e residente en Mugardos, Maite Gascón leva anos vinculada á literatura e á poesía, tanto para adultos coma para nenos e nenas. Entre os seus títulos anteriores figuran El tren de la poesía e Unas vocales muy divertidas.
En Íntimos Rincones respecta a estrutura clásica do haiku (5-7-5) para convidarnos a unha viaxe íntima polos recunchos máis sutís da vida.

A entrada é libre ata completar aforo.

Unha ocasión perfecta para descubrir a beleza do haiku e compartir unha tarde de poesía no corazón de Ferrol.



06 outubro 2025

TERTULIA LITERARIA CON MIGUEL CASTRO NO CLUBE DE LECTURA DO ATENEO

 

Tertulia literaria con Miguel Castro no Ateneo Ferrolán

O martes 7 de outubro ás 17:00 horas, o Ateneo Ferrolán acolle unha nova cita coa literatura. Nesta ocasión contaremos coa presenza do escritor Miguel Castro Serantes, quen compartirá connosco unha tertulia arredor da súa segunda novela, La cuadrilla de las olas rotas.

Será unha oportunidade privilexiada para coñecer de primeira man o proceso creativo do autor, comentar cos socios e socias as claves da obra e dialogar sobre as súas personaxes, atmosferas e temas centrais.

Trátase dunha actividade exclusiva para persoas asociadas ao Ateneo Ferrolán, pensada como un espazo de encontro, reflexión e goce compartido da literatura.

Sobre o autor: Miguel Castro Serantes

Natural de Ferrol (1979), Miguel Castro Serantes combina a docencia en Educación Primaria coa súa paixón pola escritura. É autor de Lodo (2020) e da súa segunda novela, La cuadrilla de las olas rotas, ambientada en escenarios moi vencellados á súa vida como Ferrol e Valdoviño.

Ademais de cultivar a narrativa, colabora no suplemento Nordesía do Diario de Ferrol, onde escribe crítica cinematográfica e artigos culturais. A súa obra caracterízase por unha forte carga emocional e xeracional, reflexo dunha adolescencia vivida antes da irrupción do móbil e das redes sociais.

Con La cuadrilla de las olas rotas dá un paso adiante no seu percorrido literario, ofrecendo unha novela íntima e ao tempo coral, na que o paso do tempo, a amizade e a memoria se entrelazan coa forza evocadora da paisaxe atlántica.


02 outubro 2025

"Dimesións cristalinas" exposición pictórica Rosa Salanova

 


Este  venres 3 de outubro, ás 19:30 h, terá lugar a inauguración da exposición “Dimensiones Cristalinas”, que poderá visitarse no Ateneo Ferrolán durante todo o mes de outubro (do 3 ao 31).
Este acto inaugural será conducido polo escritor e poeta Francisco Xosé “Chisco” Fernández Naval, quen ofrecerá unhas palabras de presentación. Ademais, contaremos coa recitación de poemas por Esther Val e coa actuación musical e vocal de Rut Díaz Salgado, nun espazo no que arte, música e poesía se entrelazan para acompañar a presentación da pintura recente da artista.

Sobre a artista: Rosa Fernández Salanova

Rosa Fernández Salanova é unha artista plástica con amplia traxectoria. Comezou a súa formación artística no ano 1989, baixo a tutela do artista Ricardo Segura Torrella, dedicándose a estudar pintura, debuxo e técnicas mixtas ao longo de diversos anos.

O seu estilo moveuse entre a figuración subjetiva e a abstracción, explorando un linguaxe visual xenuíno no que a cor, a forma e os materiais se combinan no intento de suscitar reflexións sobre a vida e o universo.
Ademais da pintura, adquiriu formación en técnicas como o gravado, nos ámbitos do Museo de Belas Artes da Coruña, na Fundación CIEC en Betanzos e no Torrente Ballester (Ferrol)

No seu currículo destacan numerosas exposicións individuais en Galiza —en salas de Ferrol, A Coruña, Oleiros, Culleredo, Viveiro, entre outras— así como participación en feiras nacionais e internacionais —por exemplo, en Brescia (Italia), Grenoble (Francia), Nova York, Shanghai, Bolzano, etc. 
Tamén figura en exposicións colectivas, certames artísticos e publicacións especializadas en arte e literatura. 


Sobre Francisco Xosé Fernández Naval

Francisco Xosé Fernández Naval, nacido en Ourense en 1956, é un recoñecido escritor galego, poeta e narrador, con unha destacada carreira literaria tanto en poesía como en narrativa, ensaio e literatura xuvenil.
Licenciado en Xeografía e Historia pola Universidade de Santiago de Compostela, foi galardoado con importantes premios literarios, como o Premio Xerais de novela por O bosque das antas (1988). 
No ámbito poético recibiu igualmente premios como o Cidade de Ourense (en 1980 e 2007), entre outros.
A súa obra explora temas como a memoria, a identidade, a lingua e o compromiso cultural galego, empregando unha linguaxe coidada e profundamente enraizada na tradición e na contemporaneidade. 

Un acto de confluencia artística

A inauguración non será só unha ocasión para descubrir a nova obra plástica de Rosa Salanova, senón tamén un espazo de encontro das artes: literatura, poesía e música confluirán para intensificar a experiencia estética.
A organización aspira a crear un ambiente íntimo e emotivo, para que visitantes e público poidan mergullarse nas dimensións cristalinas que inspira a obra da artista.

Información práctica:

  • Título: Dimensiones Cristalinas

  • Lugar: Ateneo Ferrolán (Ferrol)

  • Datas da exposición: do 3 ao 31 de outubro

  • Inauguración: venres 3 de outubro, 19:30 h

01 outubro 2025

Carlos Macías, exposición maquetas " Ferrol a escala"

 O Ateneo Ferrolán inaugura exposición: "Fachadas de Ferrol a escala"


Ferrol, 25 de setembro de 2025 — Mañá, venres 26 de setembro, ás 19:00 h, o Ateneo Ferrolán acollerá a inauguración da exposición "Fachadas de Ferrol en miniatura", unha mostra do artista ferrolán Carlos Macías, quen recrea con gran detalle e agarimo fachadas emblemáticas da cidade. A inauguración irá acompañada dun aperitivo, e a exposición estará aberta ao público, con entrada libre, desde o 26 de setembro ata o 31 de outubro.


Sobre a exposición

A exposición reúne maquetas feitas de forma completamente artesanal, que reproducen fachadas representativas de Ferrol: edificios da arquitectura naval, fachadas modernistas, inmobles da Ilustración, e outros que forman parte da identidade urbana da cidade.

Unha parte especial da mostra será a alfaia da coroa para nós, a maqueta da fachada do Ateneo Ferrolán, que o autor doa á institución. O Ateneo  ten un dos edificios máis señoriais da cidade, e esta maqueta será un tributo á súa historia e ao seu valor arquitectónico.

Construídos en 1879, foi unido ao eidifcio veciño posteriormente mediante unha reforma do arquitecto Alfredo Alcalá; Macías reproducirá esta unión arquitectónica, coas súas particularidades.




Sobre o autor

  • Carlos Macías adicouse, tras xubilarse, a plasmar en miniatura a memoria arquitectónica de Ferrol.

  • Creou decenas de pezas entre as que figuran maquetas do Concello, do Casino, do Hotel Suizo, da Casa Pereira, Casa Brañas, do edificio da Escola da Vaca, do faro de Cabo Prior, do mercado,da Casa do Patín, e outros inmobles singulares que forman parte da historia urbana ferrolá.

  • O seu traballo é un exercicio de memoria, non só arquitectónica senón social: moitos dos edificios que reproduce son aqueles que desapareceron ou foron reformados ata cambiar moito, de modo que as maquetas actúan tamén como testemuños do pasado local.



Ricardo Salgado exposición fotográfica " Solpores de Ferrol"


 Nova exposición fotográfica do artista ourensán Ricardo Salgado, baixo o título “Atardeceres na costa de Ferrol”, que se poderá visitar durante os meses de setembro e outubro na Sala 1, andar 1 do Ateneo Ferrolán.


Sobre o autor

Ricardo Salgado naceu en Ourense, mais leva cinco anos residindo en Ferrol. A súa mirada fotográfica está profundamente ligada á costa ártabra, á que percorre continuamente para capturar esas escenas nas que a luz vai transformando cada recanto, cada rocha, cada ondada.

“Atardeceres na costa de Ferrol”

Nesta mostra, Salgado propón unha viaxe visual pola costa ártabra, convidándonos a deternos, a contemplar, a meditar sobre a fluidez da luz conforme avanza o día. Cada atardecer, cada instante de cambio entre o día e a noite, revela facianas distintas do mesmo lugar: cores cambiantes, sombras, reflexos, atmosferas que levan da placidez ao dramatismo.

É esa capacidade da natureza para mutar, de se reinventar con cada raio de sol, coa neblina, co vento e co paso das horas, a que Ricardo Salgado nos presenta nesta exposición. Non é só fotografía de paisaxe: é unha reflexión sobre o paso do tempo, sobre a fugacidade e beleza do instante, e sobre como a luz pode moldear a nosa percepción do mundo.


Se estás en Ferrol ou proximidades, non deixes pasar a ocasión de visitar esta exposición. Será unha experiencia para os sentidos: unha invitación a desacelerar, a mirar con calma, a deixarse envolver pola poesía visual que só a costa ártabra ofrece cando bebe da luz e do ceo

Portfolio online: https://ricardosalgado.myportfolio.com/

Correo electrónico: ricardofotobasica@hotmail.com

15 setembro 2025

Homenaxe ao pintor Francisco Miguel

Homenaxe no Ateneo Ferrolán sobre o pintor Francisco Miguel, a cargo do investigador Miguel Anxo Fernán Vello O vindeiro martes, 16 de setembro de 2025, ás 19:00 horas

 O Ateneo Ferrolán acollerá a conferencia “Francisco Miguel, vida, arte e crime”, impartida polo escritor, editor e investigador Miguel Anxo Fernán Vello. O acto forma parte do ciclo divulgativo “A vangarda arrebatada”, organizado pola Deputación da Coruña e a Asociación pola Recuperación da Memoria Histórica (ARMH), en colaboración coa Asociación Fuco Buxán e o propio Ateneo Ferrolán. 

A presentación correrá a cargo do poeta e crítico de arte Xulio Valcárcel. Sobre Francisco Miguel

 O pintor Francisco Miguel (A Coruña, 1897 – Carballo, 1936) foi unha das figuras centrais da arte galega nas primeiras décadas do século XX. 
Vencellado ao núcleo coruñés que daría lugar á revista Alfar, a súa traxectoria transcorreu entre a vangarda e a figuración propia da arte europea de entreguerras.

 Nas súas viaxes por Europa e América mantivo contacto cos principais artistas da época, consolidando unha obra que situaba Galicia no mapa das vangardas internacionais. 


 Detido tras o golpe militar de xullo de 1936, foi asasinado polos sublevados fascistas. O seu corpo permaneceu oculto ata a súa exhumación no ano 2023, promovida pola ARMH. O vindeiro 29 de setembro, celebrarase en A Coruña un acto cívico de homenaxe e enterro no cemiterio de San Amaro. Datos do evento Data: Martes, 16 de setembro, 19:00 h Lugar: Ateneo Ferrolán (rúa Magdalena 202-204, Ferrol Poñente: Miguel Anxo Fernán Vello, escritor e editor Presenta: Xulio Valcárcel, poeta e crítico de arte Colaboran: Asociación Fuco Buxán e Ateneo de Ferrol Entrada libre ata completar aforo. Pódese visitar o ambigú

25 xuño 2025

Melodias, tinta e cor

 O Ateneo Ferrolán acolle “Melodías, tinta e cor”, unha xornada de fusión artística e creativa

Ana Maria Pedreira promotora do evento


O vindeiro 27 de xuño de 2025, o Ateneo Ferrolán será escenario dunha intensa e vibrante tarde de música, literatura e artes plásticas coa celebración do evento "Melodías, tinta e cor", unha proposta cultural que conxuga talento local e creación multidisciplinar.

A xornada dará comezo ás 18:00 horas coa apertura a cargo de Ana Mª Pedreira Félix, dando paso á primeira actuación musical do cantautor Marce Fraguela, quen presentará o seu novo disco Desnudando el alma, acompañado por Manuel Tizón e Práxedes Sánchez.

A continuación, ás 18:25 h, terá lugar a presentación dun destacado grupo de escritores e escritoras que compartirán os seus últimos traballos: Roberto CagiaoMaribel GarroteXosé Fernández FernándezRaquel Villanueva Lorca e Isabel Ramos Breijo.

O evento continuará ás 19:25 h cunha segunda actuación musical de Marce Fraguela, e ás 19:40 h abrirase un espazo de micro aberto poético, no que participará a autora Saila Chao, entre outras voces.


Un dos puntos fortes da programación será a inauguración, ás 20:20 h, dunha mostra colectiva de pintura de artistas da comarca de Ferrolterra, situada no segundo andar da sala de xuntanzas, e que poderá visitarse durante os meses de xullo e agosto. Durante época estival lembrara que o  horario da entidade é de 10.30h a 13.30h.

Para pechar a xornada, ás 20:40 h, haberá unha despedida musical a cargo de Marce Fraguela e Ana Mª Pedreira, seguida dunha degustación de produtos galegos no ambigú do propio Ateneo.

Entre os artistas plásticos participantes figuran nomes como Xosé Fernández FernándezSaila ChaoManuel CarballeiraPatricia Maquieira FrancoLaura CartamilMaricarmen Sendón ( as dúas artistas en exposición actual no andar 3º ,sala 2) Manuel J. Díaz VázquezClara VenturaMaribel GarroteSol LamasKaty MartínCarmen Castro e Pachi Ros.

"Melodías, tinta e cor" promete ser unha cita imperdible para amantes da cultura, a creación e o encontro artístico en todas as súas formas.




05 xuño 2025

"Dime que ves" A unión de dúas artistas.

 

Neste xuño ateigado de arte no Ateneo Ferrolán contamos na sala 2, andar 3 cunha orixinal e novedosa proposta de dúas artistas singulares, Laura Cartamil (pintora) e Maricarmen Sendón ( cerámica e pintura).

A inauguración  será o venres 6 de xuño as 19h  no que tamén haberá un recital poético a cargo de amelia de Querol, poeta ferrolana.

No panorama artístico de Ferrolterra, Maricarmen Sendón e Laura Cartamil destacan pola súa creatividade e compromiso coa arte. Ambas teñen desenvolvido unha traxectoria sólida, participando en exposicións individuais e colectivas que reflicten a súa paixón e dedicación.

Maricarmen Sendón: a natureza como inspiración

Maricarmen Sendón iniciou a súa actividade artística en 1996, enfocándose na pintura e a cerámica. A súa obra está profundamente influenciada pola natureza, especialmente polos elementos mariños e os faros da costa galega. Un exemplo destacado é a súa exposición "Luz de Mar", onde recrea faros emblemáticos como o de Cabo Vilán, combinando realismo e fantasía para transmitir o movemento do mar e o vento que os rodea 

Ao longo da súa carreira, Sendón participou en numerosas exposicións en Galicia e no estranxeiro, como en Berlín no 2007. Tamén foi recoñecida con premios e mencións en concursos de pintura, destacando a súa contribución ao panorama artístico galego 



Laura Cartamil: exploración e experimentación

Laura Cartamil é unha artista que se caracteriza pola súa exploración de técnicas e materiais. A súa obra inclúe gravados e estampacións elaboradas a partir de patróns personalizados e elementos da natureza, como follas e pólas. Cartamil emprega papeis feitos a man e unha gama de cores exclusivas para crear pezas únicas que reflicten a súa visión artística .

Colaboración artística: "Dime que ves?"

En marzo de 2025, Maricarmen Sendón e Laura Cartamil uniron os seus talentos na exposición "Dime que ves?", presentada na Casa da Cultura de Fene. Esta mostra combinou gravados, estampacións e cerámicas, destacando unha colección de faros que representan o constante movemento do mar e o vento, así como as constelacións que guiaban aos mariñeiros. As pezas foron elaboradas con arxila refractaria pintada con óxidos e cocida a alta temperatura, demostrando a habilidade e creatividade das artistas 




A través das súas obras, Maricarmen Sendón e Laura Cartamil contribúen significativamente ao enriquecemento cultural de Ferrolterra, ofrecendo perspectivas únicas e innovadoras que invitan á reflexión e ao disfrute estético.



"Olladas" . Ferrol tralas lentes de Marta Gil

Desde este 6 de xuño ao 7 de xullo o Ateneo acolle na sala 1, andar 1 a mostra fotográfica en blanco e negro "Olladas". 

A visión da arquitectura e rincóns de Ferrol trala lente e morriña dunha emigrada, unha exiliada laboral que leva nos ollos da alma a cidade que a veu medrar.

Está será a segunda exposición seria de Marta Gil , a primeira na Coruña foi todo un éxito coa venda de todas as obras , o que sendo moi importante non é o obxectivo principal da artista.

O medre desde artista amateur ata agora é evidente e é de augurar un futuro interesante dentro da fotografía para a autora, de seguro teremos moitos máis traballo da autora nas nosas paredes. 


O acto inaugural será o venres 6 de xuño as 19 h e Marta estará compañada por ferroláns coñecidos dentro da cultura e os movementos sociais como Fer Ocampo e Joe Duarte (Eduardo Artabria) que, sen dúbida son unha boa carta de presentación da mostra.

A obra da autora pode seguirse no seu instagram @Bretema_ao_lonxe


Terra de Sebastião Salgado: Unha mirada á loita polos dereitos rurais.




Polo pasamento do fotografo Sebastiao Salgado o Ateneo recupera parte desta colección que chegou á entidade en 1997 có apoio do Concello de Ferrol.

A exposición estará con nós de xuño a xullo no vestibulo e continua no ambigú.

Como comisaría da mostra contamos con Iria Lua Abeixón Lourenzo , estudante en prácticas no marco do convenio que o Ateneo Ferrolán manten coa UDC. 

Terra (ou Terra: Struggle of the Landless) é un proxecto fotográfico de Sebastião Salgado que documenta a loita do Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST) en Brasil. A serie, publicada en 1997, presenta 45 imaxes en branco e negro que capturan a realidade de millóns de campesiños sen terra que loitan por acceder á súa propia terra e mellorar as súas condicións de vida

Unha ollada profunda á realidade rural

As fotografías de Salgado destacan pola súa forza expresiva e pola súa capacidade para transmitir a dignidade e a resistencia das persoas fotografadas. A través de imaxes poderosas, Salgado amosa a dureza do traballo rural, as condicións de vida nas áreas máis empobrecidas e a determinación das persoas que loitan por un futuro mellor. A súa técnica fotográfica, caracterizada por un alto contraste e unha composición meticulosa, achega unha dimensión emocional que vai máis alá da simple documentación.

Unha chamada á acción e á reflexión

O obxectivo de Terra non é só informar, senón tamén sensibilizar á sociedade sobre a inxustiza social e a necesidade de reformas agrarias. A través desta obra, Salgado invita ao espectador a reflexionar sobre as desigualdades existentes e a importancia de loitar por un mundo máis xusto e equitativo


Entre 1999 e 2001, a exposición de Terra chegou a Galicia grazas á colaboración de Arquitectura Sen Fronteiras. A mostra foi instalada en centros educativos e espazos culturais das cidades de A Coruña, Mondoñedo e Vigo. A exposición incluía as fotografías de Salgado acompañadas de descricións e poemas de Chico Buarque, creando unha experiencia inmersiva que permitiu ao público galego conectar emocionalmente coa realidade brasileira. Ademais, organizáronse charlas explicativas para profundizar no contexto e na mensaxe da exposición .





05 maio 2025

Documental " A loita final" contra Altri.

 

O martes 13 de maio as 19 h acollemos, nunha actividade organizada por Fuco Buxán, a presentación en Ferrol do documental A loita final. Dirixido por Enrique Banet e producido por Mabel Rivera, que analiza os posibles efectos da implantación da planta de Altri en Palas de Rei. 

A plataforma Ulloa Viva e máis o colectivo Palas Viva explican que o documental xorde "a raíz da preocupación suscitada" polas posibilidades de que un proxecto da "envergadura" do proxecto industrial da celulosa portuguesa e Greenalia "se puidese realizar". 


Unha decena de persoas expertas en eidos coma patrimonio, edafoloxía, agro, hidroloxía, economía, desenvolvemento rural ou saúde abordaron de maneira tan ampla coma crítica os posibles impactos da fábrica de celulosa. 

O traballo destacaba que o emprazamento de Altri en Palas "responde a necesidades esóxenas ao territorio", reducido a "soporte da actividade económica" e exposto a "unha grave fractura". Ademais, advertía de que daría menos emprego do prometido e de que suporía "incrementar substancialmente as plantacións de eucaliptos en Galicia ou, no seu defecto, importar madeira". 


Creouse de xieto desinteresado   e vai estar a disposición de todo aquel que o queira ver. Ademais, considera que a súa difusión supón levar a cabo “un labor de servizo público que agora mesmo non se está a cubrir pola televisión pública”.

Para os autores do documental, segundo explican nun comunicado, o obxectivo é “que a xente teña a posibilidade de coñecer esta información e a partir de aquí que decida libremente”. 




09 abril 2025

Presentación " As benfaladas" de Maria Xosé Porteiro

 


O venres 11 de abril as 19 h acollemos a presentación do libro "As benfaladas" de maria Xosé Porteiro, acompañada de Lupe Ces feminista e activista de esquerda e Sonia Mauriz, directiva do Ateneo Ferrolán e activista feminista.


O ensaio fai un precorrido polas voces acaladas de feministas e mulleres pioneiroas nos seus eidos nunha sociedade marcadamente patriarcal, desde mulleres norteamericanas e europeas ata as máis descoñecidas galegas como María Balteira, a xuglar medieval ou Francisca Garrido , primeira muller na Real Academia Galega que nunca puido tomar posesión da cadeira.

Sinopse da editorial e semblanza da autora:

"Esta obra, escrita en clave feminista por María Xosé Porteiro, comeza cun prólogo de Priscila Retamozo, politóloga.

Para poder falar ben é preciso, en primeira instancia, poder falar, algo que as mulleres tiveron prohibido durante séculos, cando menos, desde que hai testemuños escritos. No decurso de As benfaladas, publicado na colección Feminismos de Editorial Galaxia, reflexiónase sobre esta circunstancia e propóñense alternativas para acelerar o proceso de normalización equitativa e civilizador que supón respectar e propiciar o acceso da voz e do pensamento feminino á sociedade, entendido como necesidade perentoria para combater a violencia simbólica que padece.

Unha publicación que xa está en todas as librarías de Galicia e que nos convida a reflexionar.

María Xosé Porteiro (Madrid, 1952) é xornalista, escritora e feminista. Traballou en prensa e radio en medios como El Pueblo Gallego, Radio Popular, Tiempo, El País, The Washington Post, Tribuna Feminista La Voz de Galicia, entre outros. 

Foi tenente de alcalde do Concello de Vigo (1987–1991 e 2003–2007), onde creou a primeira Concellería de Igualdade e a Casa de Acollida de Galicia, e xefa de Prensa e Relacións Públicas deste Concello (1984—2017). Entre 1989–1997 foi deputada no Parlamento de Galicia e no Congreso dos Deputados entre 2004–2007, ademáis doutros cargos. 

Formou parte do Consello da Cultura Galega (2014–2022), onde dirixiu o Centro de Documentación en Igualdade e Feminismos (CDIF). En 2009 recibiu a Encomenda ao Mérito Civil pola súa contribución á política exterior española, e desde agosto de 2019 é adxunta á Valedora do Pobo. 

Das súas publicacións poden citarse o ensaio Quen é quen no primeiro parlamento galego (1981, en colaboración) e as novelas Covardes (2002), Sándalo (Galaxia, 2019) e Tabiba (2023).

"Buscando a Clara" , Editorial Elvira(2019)

Ensaio "#TaménEu" , recopilatorio dos seus artigos na Voz de Galicia

21 marzo 2025

Presentación libro " Ciudad de de la Selva. Historia e arqueoloxía nos Montes de Casaio"

 


O martes 25 de abril as 19:00h acollemos no salón de actos a presentación do libro  " Ciudad de de la Selva. Historia e arqueoloxía nos Montes de Casaio"


A " Ciudad de la Selva" foi un conxunto de campamentos da guerrilla anti franquista instalados nos montes de Casaio ( Carballeda de Valdeorras), zoa montañosa pola que pasaron guerrilleiros míticos como Manuel Girón Bazán, Manuel Fernández Álvarez ( Gafas) ou Francisco López Martinez (Quico).

Tratase dun dos pucos espazos á marxe do franquismo tras a Guerra Civil e estivo en pé desde 1940 ata xullo de 1946, momento no que foi destruida pola Garda Civil.


O libro é  froito da investigación do proxecto Sputnik Labrego que na súa web o define como  "O obxectivo principal deste proxecto de investigación é analizar as formas de resiliencia e de adaptación das sociedades labregas galegas perante procesos históricos de grandes transformacións, poñendo de relevo o papel da materialidade na construción da identidade labrega. Aquí confluirán as historias e os obxectos das sociedades labregas ao longo de diferentes tempos e culturas: da cultura galaica prerromana, da sociedade galaico-romana, baixo o monarquía Suevo, do tempo dos Irmandiños, da invasión francesa ou da Guerra Civil do 1936 e a Guerrilla"


Sobre o libro e o proxecto pódese atopar máis información na súa web premer aquí



20 marzo 2025

Exposición Pictórica F.Gochi

 




Ata o 28 de marzo acollemos a obra pictórica de Manuel F. Gochi , na sala 2 , andar 3.

Uns oleos que xa anuncian a chegada da primaveira e enchen de cor a sala. da cor dos campos e das fragas, que xa ule a chegada do verán.

Da súa obra e del mesmo ninguén mellor que o mesmo Gochi para darnos unha semblanza :


"Nacín en Salamanca. Na miña mocidade tiven a oportunidade, grazas ao meu pai (Pío F. Muriedas) de coñecer tanto á persoa como a obra, dos máis significativos pintores e escultores da época como; Pablo Serrano, Jorge Oteiza, Antonio Sedano, Antonio Quirós, Enrique Gran, Ángel Medina, Ismael Olabarrieta, Francisco Arias, Modesto Ciruelos, #Ver Zanetti e un longo elenco do mellor dos anos 70. Esa relación influíu considerablemente no meu interese pola pintura.

En 2018 inicio a miña actividade como pintor profesional.

Por diferentes circunstancias residín en Salamanca, Zaragoza, Santander, Bilbao, Barcelona e actualmente en Oviedo.



O meu estilo está influído polo expresionismo e o fovismo do XIX cunha pincelada solta, forte e atrevida, onde prima ante todo a cor. A técnica empregada é óleo sobre lenzo e traballo unhas medidas entre 3030 e 100100 cm. A temática nestes anos centreina de momento en cinco áreas: "Ceo e copas", "Campos de Castela", "Árbores" "Paisaxe urbana" e "Natureza morta""



17 marzo 2025

Atenea Especial Feminista



 Có gaio do 8M e dentro das iniciativas do Ateneo Ferrolán neste día publicamos unha Atenea Especial fóra da habitual publicación trimestral.

Nela quixemos dar voz e protagonismo a visión de mulleres feministas da comarca que reflexionan sobre temas tan diversos como a necesidade do 8M , a muller no deporte ou no rural ou novas da mesma entidade como o concurso de cartaces feministas.


Atoparemos por títulos :

  • "O 8M máis necesario" .Karina Castelao. Pedagoga. Articulista en sección feminismo " Él Común".Cofundadora PFRG (Plataforma Feminista Radical de Galicia)
  • "A muller no rural". Ana Gundín. Ex concelleira de Igualdade no Concello de San Sadurniño. Libreira en "Brétema"
  • "A vogalía da Muller no Ateneo Ferrolán nos anos 80" Sonia Mauriz Pereira. Licenciada en Humanidades. Directiva do Ateneo Ferrolán.
  • "A realidade non cabe nun lema" A.C.G.Doutoranda en Socioloxía pola UDC. Graduada en Comunicación con mestrado en Políticas Sociais nomeadamente en Igualdade. Traballadora do mar e do bar(hostalaría)
  • "Andro-espello" Sarah Lamas. Políticas e investigación social
  • "Concurso cartaces do 8M" Ateneo Ferrolán.
  • "A montaña tamén é nosa" Sonia Mauriz Pereira.
Para  Descargar PDF . 

Próximamente no repositorio do Ateneo Ferrolán.


04 marzo 2025

Exposición en metal de Manuel Armada

 Desde o 15 de febreiro ata o 28 de abril acollemos da sala 1 do Ateneo Ferrolán a exposición de escultura en metal de Manuel Armada Santalla.




Manuel Armada Santalla , é natural de Cedeira e ex mecánico da Renault en Ferrol.


Un día de 2022 recollendo o seu taller xurdelle a inspiración de reciclar os ferrallos e ferramentas en esculturas que tocan todo tipo  de temáticas , a vida rural , o Quixote, as Meninas , santos , animais, vehículos, deportes...nada escapa a imaxinación deste prolifico artista que se atreve incluso a convertir obxectos como sachos en pezas abstractas.











17 febreiro 2025

Concurso cartaces feministas cara o 8M " Día Internacional da Muller Traballadora"

 






O Ateneo Ferrolán cara o 8M " Día Internacional da Muller Traballadora"  e para chamar a participación en tal día senlleiro na loita feminista queremos animar convocando un concurso de cartaces de tema feminista e contra a violencia machista.

As bases do concurso son as seguintes :


1. Quen pode participar. Calquera de calquera idade.

2. As obras teñen que ser inéditas e ser enviadas de modo dixital a secretaria@ateneoferrolan.org

3.Pódense enviar ata o día 3 de marzo as 00.00

4. Cédense os dereitos da obra para publicidade e defusión.

5. O xurado estará conformado por tres mulleres feministas.

6. O fallo do concurso dárase a coñecer o 7 de marzal.

7. Os premios económicos serán de 1º 150€ 2º 100€ e 3º 50€ 

8. As obras con maior puntuación formarán parte dunha exposición no propio Ateneo Ferrolán.


Para maior información ou dúbidas escribir a secretaria@ateneoferrolan.org 


“O feminismo é a idea radical que sostén que as mulleres somos persoas” (Angela Davis)



21 xaneiro 2025

Carmen Alberto doa a obra " No siempre llueve" á colección permanente do Ateneo Ferrolán

 Neste Xaneiro temos a fortuna de contar coa doazón ao fondo do Ateneo ferrolán da obra da nova e talentosa Carmen Alberto, a súa exposición na entidade o pasado verán foi das máis visitadas e agardamos que se repita coas súas novas coleccións.

A súa obra achega todo o olor do mar , a luz inconfundible da costa atlántica e nesta ocasión retrata un dos recunchos máis fermosos e queridos na comarca, a praia salvaxe de Doniños en toda a súa beleza de ondas , rochas e luz. 

Carmen asinando a obra.

Carmen malía ser moi nova e estar a cursar aínda os seus estudos en Sevilla posee un grande talento que estamos seguros a levará moi lonxe no dificil mundo da arte que non lle é descoñecido ao ser biznieta dun grande arquitecto moi coñecido en Ferrol , Rodolfo Ucha, o artifice da maior parte de obra modernista da nosa cidade. 

Desde nena soñou con ser pintora e nese vieiro está a estudar Bellas Artes en Sevilla.

Neste tempo xa tivo varios recoñecementos, como un  tercer lugar nos Premios Lidera 2018, a ilustración do libro «El castillo de los calcetines perdidos» e o encargo do cartel procesional da Hermandad de la Virgen de la Alegría en Sevilla.

Carmen destaca sempre o apoio incondicional da súa familia e amigos. Especialmente destaca á súa avoa Clara, quen lle inculcou desde pequena o amor pola arte, unha herdanza digna de Rodolfo Ucha Piñeiro. Ademais, considérase discípula de Eva Liberal, quen lle ensinou os principios da pintura.Hoxe , esta pequena obra que nos cede pasará a ser visitable no Ateneo Ferrolán xunto con obras de pintores senlleiros como Villamil, Segura Torrella, Tomas Barros...etc.